سید محمد راستگو
ادیب پارسی،و عرصه جلوه و ظهور قرآن کریم است و
شاعران و نویسندگان
پارسی‌زبان
از قرآن کریم متأثّرند و در آثار و تألیفات خود
این تأثیر
را برجای نهاده‌اند. اثر پذیری ادب
پارسی از قرآن کریم، به‌دوگونه
است، در شماره پیشین از اثر پذیری واژگانی
سخن گفتیم و اینک:
تقی آلیاسین
پیشگفتار
نهجالبلاغه که
نام برازنده و
بسیار رسای آن میتواند یادآور سخن
حکیمانه
«الأسماءُ تُنزَلُ مِنَ السَّماءِ»
باشد، در درجه نخست در روشهای
بلاغت و شیوایی
سخن در زبان عربی است و بنا
به قول جامع ادیب و دانشمند آن،
سیّد رضی؛ محور
اصلی جمعآوری گفتار
پراکنده حضرت نیز همین نکته مشترک و ساری
در منقولات علوی
بوده است و البته بر پایه
این خصیصه تقریبا منحصر به فرد ادبی
بودن در عین
قال عبدُاللّه بن عباس: «دَخَلتُ
علی امیرالمؤمنین(ع) بِذی قارِ وَ هُوَ
یَخصِفُ نَعلَهُ،
فقال لی: ما قیمةُ هذا
النَّعل؟ فَقُلتُ: لا قیمةَ لها! فقال(ع): و اللّهِ لَهِی
اَحَبُّ الی مِن إمرَتِکُم،
الاّ ان اُقیمَ حَقّا اَو ادفَعَ باطلا».75
از دو پاره پیه آن نور روان
موج نورش میرود تا آسمان
هادی رستگار مقدم
تجلّی قرآن در شعر شاعران بر چند
گونه است:
1. تجلّی واژگانی
در این شیوه شاعر از پاره ای از
واژه ها و
ترکیب های واژگانی قرآنی وام می گیرد و بر شیوایی و فصاحت و بلاغت
و
بلندی معنای شعر خود می افزاید، واژگانی را از قرآن می گیرد که ریشه قرآنی داشته باشند،
حال مستقیم و یا غیرمستقیم که می تواند از شعر
شاعران دیگر گرفته باشد. تجلّی واژگانی خود
به دو شیوه تجلّی واژگانی مستقیم و تجلّی واژگانی مترجم، تقسیم
می
شود
این بیت شاید تجلّی تأویلی از آیه
شریفه:
(ألیس الصبح بقریب) (هود/81) باشد که از آن تعبیر شده به صبح
امیدواری،
صبح
پیروزی و صبحی که شب دیجور را زدود، و صبحی که حضرت لوط پیامبر و اهلش به جز
همسر کافرش که همراه با قوم لوط شبانگاه به هلاکت
رسیدند، نجات یافتند.
آتشی را که ز عشقش به دل و جانم زد
جانم از خویش گذر کرد و خلیل آسا شد
